Bewonings geschiedenis

Actueel speurwerk en resultaten

Wat ons als werkgroep nu nog te doen staat mag duidelijk zijn na het bovenstaande, namelijk:

invullen van de Eerdse bewoningsgeschiedenis vanaf 1832 tot heden.

In concreto betekent dit dat we dus de bronnen over eigendom en bewoning van Eerde uit deze periode in kaart moeten brengen. Vervolgens dienen we alle “bewonings-geschiedenis” beschrijvingsfragmenten uit elk van die bronnen op een moderne, gestructureerde wijze bij elkaar te brengen.

Voor dit laatste doel willen we uiteraard ons Eerds Digitaal Archief Systeem(EDA) inzetten

Bronnen voor de Eerdse bewoningsgeschiedenis 1832 – 2000

Binnen de bronnen die als basis kunnen dienen voor de Eerdse bewoningsgeschiedenis post-1832 zijn er grofweg twee categorieën: bronnen met (geo)kaartmateriaal en registers met (adres)woon gegevens.

De kaartmateriaal bronnen, zoals de kadastrale Minuutplannen en Hulpkaarten en allerlei andere kaarten met panden en gronden, pakken we aan in ons “Historische Geografie” project. Digitalisatie van al het materiaal doen we onder aanvoering van Jan van Lieshout(JVL) o.a. in samenwerking met de HGB-werkgroep van Vehchele en Schijndelse werkers op dit gebied.

Op het het monnikenwerk van digitaliseren(m.n. transcriberen) van de gemeentelijke registers, zoals woon-registers en bevolkingsregisters etc. heeft Geert van der Hofstad(GH) zich al een flinke tijd gestort. In Excel bladen worden de data in eerste instantie ingevoerd. JVL werkt aan verdere generiek verwerking.

voorbeeld Oorspronkelijke Aanwijzende Tafel (Veghel 1832) met eigenaar en perceelnr. (scan BHIC)
voorbeeld woningregister (Veghel 1865) met bewoner, huisnr. en perceelnr. (scan BHIC)
voorbeeld woningregister (Veghel 1898-1910) met oud huisnr, nieuw huisnr, naam en artikelnr (scan BHIC)
Inschrijvings biljet voor volkstelling (BIB1859) met huisnr 573 en bewoners (foto GH)
voorbeeld bevolkingsregister pagina(BV1849-1862) huisnr 574 en (oud) bewoners. Veel doorstrepingen. (scan BHIC)

Voortgang en resultaten

Voor de status van het kaartenwerk zie Historische Geografie project.

Sinds 2021 zijn van de kadaster registers zoals Oorspronkelijke Aanwijzende-Tafelen(OAT) en Perceelsgewijze Kadastrale Leggers(PKL) inmiddels gedigitaliseerd:

  • OAT Veghel (dus situatie 1832 i.s.m. HGB-HKKV): volledig
  • OAT Schijndel (GH): sectie D4 volledig
  • OAT Sint-Oedenrode (GH): sectie D1 en D2 volledig
  • PKL Veghel(JVL): slechts 5 tal experimenten

Van de bevolkingsregisters(BV), bevolking inschrijfbiljetten(BIB) en
woningregisters(WR) en adresconcordantielijsten(ACL) zijn inmiddels gedigitaliseerd:

  • BV Veghel(Eerds deel): BV_1810, BV_1830, BV_1840, BV_1892-1910, BIB_1849, BIB_1859,BIB_1869, BIB_1879, BV_1862-1870, BV_1910_1921
  • WR Veghel(Eerds deel): WR_1846-1848, WR_1849-1861, WR_1862-1870, WR-1865,
    WR_1892-1910, WR_1898-1910, WR_1910-1921, WR_1921-1930, WR_1930-1945, WR_1940
  • ACL Veghel(Eerds deel) ACL_1966, ACL_gem.herindeling1966

Er zijn er nog een aantal registers te doen. Evenzo, enkele adresconcordantie lijsten, maar inmiddels is een schat aan verbanden tussen bewoningen, adressen en lokatie verkregen.

Naast deze inmiddels gedigitaliseerde registers hebben natuurlijk ook het eerder genoemde “bewonings-geschiedenis” speurwerk, afkomstig van anderen, dat op een of andere manier digitaal omgezet moet worden.

Leuk en wel al die gedigitaliseerde kaarten en register-info, maar hoe gaan we dit integreren tot een “doorspeurbare online vraagbaak”?

Dit is dezelfde uitdaging die soortgelijke projecten over de gehele wereld zich tegenwoordig gesteld zien. Oftewel: hoe bouwen we, in navolging van bijvoorbeeld de Amsterdam Tijdmachine , Adamlink en de Gouda Tijdmachine, een echte “Eerde Tijd Machine“?

De technologie voor dit soort functionaliteit is sterk in opkomst en belangrijke eenvoudige open standaarden voor het online flexibele beschikbaar maken van de gewenste geo-, tijd-, media- en feiten-informatie komen momenteel beschikbaar.

Reis met de Eerde Tijd Machine door de Eerdse historie

Gelukkig kunnen hierbij we veel van deze succesvolle “buren” afkijken. Zo hebben we als eerste stap al, ons Eerds kaartmateriaal online flexibel digitaal klaarstaan voor gebruik, via ons EDA(zie historische geografie project).

Daarnaast wordt er momenteel hard gewerkt om de resultaten van de register- en woonkroniek digitalisaties klaar te stomen voor een LinkedData gebaseerd digitaal opslagsysteem, zodat het met allerlei zaken gekoppeld kan worden. Uiteraard vormt ons EDA hierbij de basis.

JVL, 2025

  1. Als we de gevonden vermeldingen van feiten betrouwbaar achten kunnen we zelfs een stapje verder gaan door elementen hiervan, zoals personen en lokaties, als “echt bestaand” te gaan beschouwen. D.w.z. ze een status toe te kennen los van de vermelding, waardoor ze vervolgens ook zelfstandig in andere verhalen verbonden kunnen worden.(zogenaamde “denotationele verankering”). Dit kan zeer effectief werken, denk bijv. aan het streven van CBG(Centrum voor familiegeschiedenis) om unieke identifiers voor personen uit historische archieven te construeren. ↩︎
  2. Of, alternatief, gezien als een tijdreeks van “bewoningen” van de plek, noem je het: “bewonings-kroniek”. ↩︎
  3. Of, bekeken als een tijdreeks van “woon(plekken)” van de persoon, noem je het: “woonplekken-kroniek” ↩︎
  4. Of, als tijdreeks van “bevolkingen” van het gebied, noem je het: “bevolkings-kroniek” ↩︎

Pagina’s: 1 2 3